Opinie prawne

USTAWA z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej

Informacja dot. praktyk zawodowych pielęgniarek, położnych po wejściu w życie ustawy o działalności leczniczej

OPINIA DOTYCZĄCA DODATKÓW DO WYNAGRODZENIA ZA PRACE Z TYTUŁU ZATRUDNIENIA W POGOTOWIU RATUNKOWYM DLA PRACOWNIKÓW SZPITALNYCH ODDZIAŁÓW RATUNKOWYCH – Kraków, 25 stycznia 2011

Opinia prawna w sprawie prowadzenia indywidualnej praktyki pielęgniarski, położnej w zakładzie opieki zdrowotnej – Warszawa, 6 czerwca 2008

Komunikat w sprawie uzgodnienia projektu ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej

Uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 137 ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w dniu 29 lutego 2008 roku w Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia został uzgodniony i podpisany projekt ogólnych warunków umów.

W dniu 4 marca 2008 r. Prezes NFZ Pan Jacek Paszkiewicz przekazał ww. projekt Pani Minister Zdrowia Ewie Kopacz.

W negocjacjach prowadzonych przez Zastępcę Prezesa NFZ ds. Medycznych Pana Jacka Grabowskiego brały udział organizacje, które uzgodniły i podpisały projekt ogólnych warunków umów:

  • Naczelna Rada Lekarska,
  • Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych,
  • Izba Lecznictwa Polskiego,
  • Konsorcjum Szpitali Wrocławskich,
  • Ogólnopolski Związek Pracodawców Samodzielnych Publicznych Szpitali Klinicznych,
  • „Porozumienie Zielonogórskie” Federacja Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia w Zielonej Górze,
  • Stowarzyszenie Szpitali Powiatowych Województwa Małopolskiego,
  • Wielkopolski Związek Zakładów Opieki Zdrowotnej – Organizacja Pracodawców,
  • Związek Powiatowych Samodzielnych Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej Województwa Wielkopolskiego – Organizacja Pracodawców w Gnieźnie,
  • Związek Pracodawców Ratownictwa Medycznego Samodzielnych Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej.Podkreślamy, że mimo negatywnego nastawienia samorządu lekarskiego do trybu negocjacji ogólnych warunków umów zaproponowanych przez NFZ, atmosfera pracy była przyjazna i twórcza. Po raz pierwszy od 2004 r. (okres obowiązywania ww. ustawy) osiągnęliśmy porozumienie, którego efektem jest uzgodniony i podpisany przez wszystkie strony negocjacji projekt ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

Edyta Grabowska – Woźniak
rzecznik prasowy NFZ

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 20 września 2007 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach wpisu do rejestrów indywidualnych praktyk pielęgniarek, położnych, indywidualnych specjalistycznych praktyk pielęgniarek, położnych i grupowych praktyk pielęgniarek, położnych

Odpowiedź Ministra Finansów na pismo z dnia 21 listopada 2006r., nr NRL/ZRP/EJ/1371-1/8567/2006 w sprawie definicji działalności gospodarczej

Warszawa, dnia 5 grudnia 2006r.

Opinia prawna w sprawie następstw niektórych uregulowań prawnych wynikających z ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr217, poz. 1588)

Ustawa z dnia 16 listopada 2006r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr217, poz. 1588) wprowadza z dniem 1 stycznia 2007r. definicję działalności gospodarczej i pozarolniczej działalności gospodarczej, zgodnie z którą działalnością taką jest działalność zarobkowa: 1) wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa; 2) polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż; 3) polegająca na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych – prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2, 4 – 9.

Konsekwencją w/w zmiany jest wprowadzenie nowego art. 5b, który brzmi:

„art.5b. 1. Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

  • odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności,
  • są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności,
  • wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

2. Jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niemająca osobowości prawnej, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3.”.

W związku z wyłączeniem z definicji działalności gospodarczej czynności określonych w art. 5b, z dniem 1 stycznia 2007r. osoby rozliczające się do tej pory wg 19% podatku liniowego zmuszone będą do rozliczania się wg skali wynikającej z art. 27 ustawy tj. wg skali progresywnej. Wyjątek stanowią przychody uzyskiwane z udziału w spółce niebędącej osobą prawną. Kolejnym niekorzystnym skutkiem będzie zmiana finansowania składek na ubezpieczenia społeczne, co ewidentnie podwyższy koszty działalności, zarówno osoby świadczącej usługi medyczne, jak i zleceniodawcy. Osoby prowadzące działalność mogą bowiem opłacać ZUS w kwocie minimalnej ustalonej kwotowo w oparciu o obowiązujące przepisy prawa: art. 18 ust. 8, art. 22 ust. 1 i art. 121 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 1998 r. Nr 137 poz. 887 z późn. zm.); art. 33 ust. 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 2002 r. Nr 199 poz. 1673 z późn. zm.) oraz w oparciu o komunikaty Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego wydane na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j.: Dz. U. 2004 r. Nr 39 poz. 353 z późn. zm.).

Przytoczona powyżej regulacja art. 5b ust. 1 skutkuje tym, że osoby świadczące usługi medyczne w ramach tzw. kontraktów – w formie indywidualnej praktyki pielęgniarki/położnej lub indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarki/położnej (tzw. samozatrudnienie), zmuszone będą do odprowadzania wyższego podatku dochodowego. Umowy kontraktowe zachowają swoją ważność, jedynie zasady rozliczania z budżetem państwa ulegną zmianie na niekorzyść podatnika. Prywatna praktyka pielęgniarki/położnej nie może zatrudniać pracowników/współpracowników (brak jest w ustawie z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej stosownego zapisu, takiego jakim dysponują lekarze w art. 53 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty [t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 226, poz. 1943 ze zm.]), natomiast pielęgniarka/położna zobligowana jest do wykonywania zawodu osobiście. Dlatego też świadcząc usługi na rzecz zakładów opieki zdrowotnej, świadczy je osobiście, na ogół w miejscu i czasie wskazanym przez zleceniodawcę, częstokroć pod jego kierunkiem. Powyższe wynika ze specyfiki działalności zakładów opieki zdrowotnej. Hipotetycznie można by przyjąć, że umowy kontraktowe zawierać będą dodatkowe postanowienia, które wykluczą zastosowanie przepisu art. 5b ust. 1.

Dyskusyjną może być też treść art. 5b ust. 1 pkt 3, albowiem indywidualna praktyka ponosi odpowiedzialność solidarną wspólnie z spzoz-em za szkody wyrządzone w wyniku realizacji kontraktu (art. 35 ust. 5 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej). Solidarna odpowiedzialność za wyrządzone szkody związane z realizacją kontraktu wskazuje na ponoszenie ryzyka gospodarczego przez podatnika (indywidualną praktykę). W sytuacji, gdy dochodzi do powstania szkody z przyczyn leżących po stronie indywidualnej praktyki, pacjent występuje z roszczeniem do zakładu opieki zdrowotnej, ponieważ tam udzielono mu świadczenia. W przypadku procesu sądowego pozwanymi solidarnie winni być wówczas zoz i osoba prowadząca indywidualną praktykę. W końcowym efekcie, nawet jeżeli zoz zapłaci pacjentowi stosowne należności, zakład opieki zdrowotnej ma roszczenie regresowe do zleceniobiorcy usług medycznych (prywatnej praktyki). Należy mieć również na względzie fakt, iż odpowiedzialność cywilna osoby wykonującej świadczenia medyczne wynika z art. 444 i nast. kodeksu cywilnego, które zawarte są w księdze trzeciej – Zobowiązania tytuł VI Czyny niedozwolone.

W omawianej sytuacji należy również wziąć pod uwagę inny wariant, a mianowicie należy spodziewać się, że organy kontroli skarbowej kwestionować mogą takie zapisy umowy, które zdaniem fiskusa zmierzają do obejścia przepisów prawa podatkowego. Postępowanie podatkowe trwa dość długo, natomiast przepisy prawa umożliwiają skarbowi państwa ściągnięcie w drodze egzekucji naliczonych przez urząd skarbowy podatków. Zatem ryzyko, jakie może ponosić osoba wykonująca zawód w omawianej formie jest duże. Zanim dojdzie do postępowania podatkowego sugerowałabym wystąpienie przez podatnika do organu podatkowego w trybie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) z zapytaniem, czy omawiane kontrakty wypełniają dyspozycję art. 5b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Interpretacja, o której mowa w art. 14a § 1, jest wiążąca dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej właściwych dla wnioskodawcy i może zostać zmieniona albo uchylona wyłącznie w drodze decyzji administracyjnej.

Skorzystanie z art. 5b ust. 2 tzn. świadczenie usług przez grupową praktykę w formie spółki nie posiadającej osobowości prawnej, jest niestety niemożliwe z uwagi na treść art. 27a ust. 1 o zawodach pielęgniarki i położnej, który jednoznacznie stanowi, że grupowa praktyka pielęgniarek, położnych nie może być wykonywana w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej na podstawie umowy cywilnoprawnej o udzielanie świadczeń zdrowotnych.

Iwona Choromańska

radca prawny

art. 10 ust. 1. Źródłami przychodów są:

1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta,

2) działalność wykonywana osobiście,

3) pozarolnicza działalność gospodarcza,

4) działy specjalne produkcji rolnej,

5) nieruchomości lub ich części,

6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą,

7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c),

8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d) innych rzeczy,

– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany,

9) inne źródła.

art. 8. 1 Przychody z udziału w spółce nie będącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, ze prawa do udziału w zysku są równe.

1a. Przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, lub działów specjalnych produkcji rolnej, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 4, osiąganych przez podatników opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30c (19% podatek), nie łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust.1.

GŁÓWNY INSPEKTOR SANITARNY
Andrzej Wojtyła

GIS-HŚr/NZ-073-21-4-DS/06

Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych
Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych
Al. Ujazdowskie 22
00-478 Warszawa

W związku z pismem z dnia 13.06.2006r. znak: NRPiP/XVII/MS/60/06 w sprawie ujednolicenia procedur kontroli stosowanych przez stacje sanitarno-epidemiologiczne w zakresie wymogów stawianych pomieszczeniom gabinetów profilaktycznych na terenie szkół, w których pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania realizują zadania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą uprzejmie informuję co następuje.

Zróżnicowane procedury kontroli przedmiotowych gabinetów wynikają z konieczności zastosowania różnych przepisów, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności.

Gabinety prowadzące działalność w ramach zakładu opieki zdrowotnej kontrolowane są w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2005 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 116, poz. 985, z poźn. zm.), natomiast gabinety działające w ramach prywatnej praktyki w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie wymagań technicznych i sanitarnych dla pomieszczeń, w których można wykonywać praktykę pielęgniarek i położnych, oraz wymagań, jakim powinny odpowiadać urządzenia i sprzęt medyczny umożliwiający udzielanie świadczeń zdrowotnych (Dz.U. Nr 56, poz. 397).

Należy stwierdzić, że, ze względów sanitarnych, dla podmiotów wykonujących te same zadania powinny być stawiane jednakowe wymagania, niemniej jednak, do czasu ujednolicenia przepisów stosowane procedury kontroli powinny odzwierciedlać obowiązujący stan prawny i uwzględniać różne formy prowadzenia działalności ochrony zdrowia w szkołach. W związku z powyższym, skierowałem pismo do wszystkich państwowych wojewódzkich inspektorów sanitarnych w tej sprawie.

Do wiadomości:

  1. Departament Zdrowia Publicznego
    Ministerstwo Zdrowia
  2. Departament Organizacji Ochrony Zdrowia
    Ministerstwo Zdrowia

Wytyczne w zakresie stosowania penicyliny i środków penicylinopochodnych, z uwzględnieniem warunków, w jakich mogą być stosowane.

Podstawami prawnymi, określającymi zakres obowiązków i uprawnień dotyczących stosowania penicyliny i środków penicylinopochodnych przez pielęgniarki są: ustawa z dnia 5 lipca 1996 roku o zawodach pielęgniarki i położnej (t. j. Dz. U. z 2001 r., Nr 57, poz. 602) – zwana dalej ustawą oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 2 września 1997 roku w sprawie zakresu i rodzaju świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, wykonywanych przez pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego, oraz zakres i rodzaj takich świadczeń wykonywanych przez położną samodzielnie sprawie (Dz. U. z 1997r., Nr 116, poz. 750) – zwane dalej rozporządzeniem.

Na podstawie art. 4 wyżej wymienionej ustawy, pielęgniarka wykonuje czynności właściwe dla zawodu poprzez realizację zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji. Dlatego też, główną podstawą do podania leku, przez pielęgniarkę lub położną, niezależnie od warunków, w jakich lek jest podawany, będzie udokumentowane zlecenie lekarskie. Pielęgniarka, może wykonać zabieg, w warunkach domowych, bez obecności lekarza, jedynie na podstawie wyraĽnego zapisu zawartego w zleceniu.

Zgodnie z art. 45 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (t. j. Dz. U. z 2002 r. Nr 21 poz. 204 ze zm.), lekarz ponosi odpowiedzialność za powyższe czynności, natomiast pielęgniarka zobligowana jest do prawidłowego wykonania zlecenia lekarskiego. Jednocześnie art. 22 punkt 5 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej daje pielęgniarce prawną możliwość odmowy wykonania zlecenia lekarskiego, pod warunkiem podania przyczyny na piśmie.

Wskazane wyżej rozporządzenie Ministra Zdrowia w § 1 ust. 3, który stanowi katalog zamknięty świadczeń leczniczych dopuszczonych do samodzielnego wykonywania przez pielęgniarkę, nie zawiera zapisów dotyczących stosowania penicyliny oraz środków penicylinopochodnych. W związku z tym, należy stwierdzić, że pielęgniarka może stosować wyżej wymienione leki, wyłącznie na wyraĽne zlecenie lekarza.

Reasumując, należy stwierdzić, że w chwili obecnej nie obowiązują szczegółowe regulacje prawne dotyczące przedmiotowej sprawy. Przypomnieć należy, iż do 5 sierpnia 1997 roku obowiązywało zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 7 września 1981 roku w sprawie wykonywania niektórych czynności zawodowych przez pielęgniarkę i położną (Dz. Urz. MZiOS Nr 12, poz. 45). Zostało ono uchylone przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w ustępie 3 obwieszczenia MZiOS z dnia 8 lipca 1997 roku w sprawie wykazu obowiązujących resortowych aktów prawnych (Dz. Urz. MZiOS Nr 4, poz. 26 z dnia 5 sierpnia 1997 roku). W powyższym wykazie znalazły się jednak, jako obowiązujące, wytyczne Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 23 marca 1977 roku w sprawie stosowania penicyliny i wykonywania skórnych prób uczuleniowych. Brak jest natomiast komunikatu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1978 roku (LS.Int. 02-5/78) w sprawie postępowania w razie polekowego wstrząsu anafilaktycznego. Powyższy komunikat został opracowany przez Krajowe Zespoły Specjalistyczne w Dziedzinie Anestezjologii i Interny przy współudziale Departamentu Opieki Zdrowotnej i Rehabilitacji. Ostatnia poprawiona wersja pochodzi z dnia 1 grudnia 1993 roku i jak się okazuje odnosi się ona również do nieobowiązującego już zarządzenia MZiOS z dnia 7 września 1981 roku w sprawie wykonywania niektórych czynności zawodowych przez pielęgniarki i położne. Pomocne w określeniu wytycznych stosowania penicyliny mogą okazać się także następujące dokumenty (w załączeniu):

  • Zalecenia Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Pediatrii w sprawie zlecania przez lekarzy rodzinnych do wykonania w domu wstrzyknięć dożylnych bądĽ domięśniowych antybiotyków – u dzieci do 3-go miesiąca życia,
  • Zalecenia Krajowego Konsultanta w Dziedzinie Pielęgniarstwa Pediatrycznego nr 2/2004 z dnia 16 marca 2004 roku w sprawie podawania antybiotyków u noworodków i niemowląt do 3-go miesiąca życia.

Zatwierdził:
mgr Iwona Choromańska
Radca prawny NRPiP